Chia, tách sáp nhập, hợp nhất các tổ chức tín dụng

Trước sự thay đổi nhanh chóng của môi trường tài chính và sự gia tăng áp lực từ các quy định quản lý, nhiều tổ chức tín dụng đã phải xem xét lại cấu trúc và chiến lược hoạt động của mình. Việc chia, tách, sáp nhập và hợp nhất không chỉ là những công cụ quan trọng để tối ưu hóa quy mô và hiệu quả hoạt động mà còn là những giải pháp chiến lược nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh và đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của thị trường. Các động thái này phản ánh sự cần thiết phải điều chỉnh và cải tiến trong ngành ngân hàng và tài chính để đối phó với những thách thức và cơ hội mới trong nền kinh tế toàn cầu.

Tổ chức tín dụng là gì? Cơ hội và thách thức của các tổ chức

1. Tổ chức tín dụng là gì?

Tổ chức tín dụng là tổ chức kinh tế có tư cách pháp nhân thực hiện một, một số hoặc tất cả hoạt động ngân hàng theo quy định của Luật này. Tổ chức tín dụng bao gồm ngân hàng, tổ chức tín dụng phi ngân hàng, tổ chức tài chính vi mô và quỹ tín dụng nhân dân. (Căn cứ theo khoản 38 điều 4 Luật Các tổ chức tín dụng 2024).

Căn cứ theo điều 201 Luật các tổ chức tín dụng 2024, Tổ chức tín dụng được tổ chức lại dưới hình thức chia, tách, hợp nhất, sáp nhập, chuyển đổi pháp lý, chuyển đổi loại hình tổ chức tín dụng phi ngân hàng sau khi được Ngân hàng Nhà nước chấp thuận bằng văn bản.

2. Chia tổ chức tín dụng

Chia tổ chức tín dụng thành ra các đơn vị nhỏ hơn hoặc chi nhánh, nhưng không nhất thiết phải ra các tổ chức tín dụng hoàn toàn mới.

Nguyên tắc của việc chia tổ chức tín dụng được quy định như sau:

Tuân thủ pháp luật: Quá trình chia tổ chức tín dụng phải tuân theo Luật Các tổ chức tín dụng, các nghị định, thông tư và các quy định pháp luật khác liên quan. Cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền (thường là Ngân hàng Nhà nước) phải phê duyệt kế hoạch chia.
Bảo vệ quyền lợi của khách hàng: Đảm bảo rằng quyền lợi của khách hàng và người gửi tiền được bảo vệ trong quá trình chia. Các khoản tiền gửi, hợp đồng vay vốn và các giao dịch khác phải được xử lý một cách minh bạch và công bằng.
Minh bạch và công khai: Quá trình chia phải được thực hiện một cách minh bạch, thông tin về kế hoạch chia phải được công khai cho các bên liên quan bao gồm khách hàng, nhân viên và các cổ đông của tổ chức tín dụng.
Đảm bảo an toàn tài chính: Đảm bảo rằng sau khi chia, các tổ chức tín dụng mới có đủ vốn và khả năng tài chính để hoạt động một cách ổn định và an toàn.
Đảm bảo tính liên tục của hoạt động: Các tổ chức tín dụng mới phải đảm bảo rằng các hoạt động kinh doanh không bị gián đoạn, các dịch vụ cung cấp cho khách hàng phải được duy trì liên tục.
Chia sẻ công bằng tài sản và nghĩa vụ: Tài sản và nghĩa vụ của tổ chức tín dụng cũ phải được chia sẻ công bằng giữa các tổ chức tín dụng mới. Điều này bao gồm cả việc phân chia các khoản nợ và các tài sản hiện có.
Phê duyệt từ cơ quan quản lý: Quá trình chia tổ chức tín dụng phải được sự phê duyệt của Ngân hàng Nhà nước hoặc cơ quan quản lý tài chính có thẩm quyền. Các bước và quy trình phải tuân theo hướng dẫn và quy định của các cơ quan này.

3. Tách tổ chức tín dụng

Đây là một quá trình cụ thể hơn, trong đó một tổ chức tín dụng hiện tại được chia thành hai hoặc nhiều tổ chức tín dụng mới. Tổ chức tín dụng cũ sẽ chất dứt hoạt động, và các tổ chức tin dụng mới sẽ kế thừa một phần hoặc toàn bộ tài sản và nghĩa vụ của tổ chức tín dụng cũ.

Nguyên tắc của việc tách tổ chức tín dụng được quy định như sau:

Đảm bảo Quyền lợi của Khách hàng và Đối tác: các quyền lợi của khách hàng và đối tác phải được bảo đảm và không bị ảnh hưởng tiêu cực trong quá trình tách. Các hợp đồng, khoản nợ, và quyền lợi tài chính của khách hàng cần được chuyển giao một cách rõ ràng và minh bạch.
Đảm bảo Tính Thanh khoản và An toàn Tài chính: các tổ chức tín dụng mới phải đảm bảo đủ vốn, tính thanh khoản và an toàn tài chính để hoạt động hiệu quả.Tài sản và nợ phải trả cần được phân chia một cách công bằng và hợp lý giữa các tổ chức tín dụng mới.
Tuân thủ Quy định Pháp luật: quá trình tách phải tuân thủ đầy đủ các quy định của pháp luật hiện hành, bao gồm Luật Các tổ chức tín dụng và các văn bản hướng dẫn liên quan. Phải có sự phê duyệt của Ngân hàng Nhà nước hoặc cơ quan quản lý tài chính có thẩm quyền.
Minh bạch và Công khai: quá trình tách cần được thực hiện một cách minh bạch và công khai, bao gồm việc thông báo cho các bên liên quan và công khai thông tin về kế hoạch tách.
Đảm bảo hoạt động liên tục: các tổ chức tín dụng mới phải có kế hoạch hoạt động chi tiết để đảm bảo hoạt động liên tục và ổn định sau khi tách. Cần có các biện pháp để giảm thiểu gián đoạn trong hoạt động kinh doanh.
Đánh giá và phân chia tài sản, nợ phải trả: Tài sản và nợ phải trả của tổ chức tín dụng cũ cần được đánh giá và phân chia một cách công bằng và hợp lý giữa các tổ chức tín dụng mới. Các tổ chức tín dụng mới phải có kế hoạch chi tiết về việc tiếp nhận và quản lý tài sản, nợ phải trả.
Quản lý và kiểm soát rủi ro: các tổ chức tín dụng mới phải có các biện pháp quản lý và kiểm soát rủi ro hiệu quả để đảm bảo an toàn tài chính và hoạt động bền vững.

4. Hợp nhất tổ chức tín dụng

Hợp nhất tổ chức tín dụng là việc hai hoặc một số tổ chức tín dụng (sau đây gọi là tổ chức tín dụng bị hợp nhất) chuyển toàn bộ tài sản, quyền, nghĩa vụ và lợi ích hợp pháp để hình thành một tổ chức tín dụng mới (sau đây gọi là tổ chức tín dụng hợp nhất), đồng thời chấm dứt sự tồn tại của các tổ chức tín dụng bị hợp nhất. (Khoản 2 điều 3 Thông tư 36/2015/TT-NHNN).

Căn cứ vào điều 9 Thông tư 36/2015/TT-NHNN, việc hợp nhất tổ chức tín dụng được thực hiện dựa trên những nguyên tắc sau:

- Thực hiện theo thỏa thuận: bảo đảm hoạt động bình thường của tổ chức tín dụng; bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của khách hàng trong quá trình sáp nhập, hợp nhất.

- Tuân thủ quy định tại Thông tư này và quy định của pháp luật có liên quan.

- Bảo mật thông tin nhằm đảm bảo hoạt động ổn định của tổ chức tín dụng tham gia sáp nhập, hợp nhất trước khi Đề án sáp nhập, hợp nhất được cơ quan có thẩm quyền quyết định của tổ chức tín dụng thông qua. Các hồ sơ tài liệu liên quan đến việc sáp nhập, hợp nhất tổ chức tín dụng phải đảm bảo nguyên tắc thận trọng, trung thực, chính xác, không gây hiểu nhầm.

- Nghiêm cấm việc tẩu tán tài sản dưới mọi hình thức. Việc chuyển nhượng, mua bán tài sản trong quá trình sáp nhập, hợp nhất phải đảm bảo công khai, minh bạch, tuân thủ quy định của pháp luật và thỏa thuận của các bên, đảm bảo an toàn tài sản và không ảnh hưởng đến quyền lợi của tổ chức tín dụng tham gia sáp nhập, hợp nhất, tổ chức và cá nhân liên quan đến việc sáp nhập, hợp nhất.

- Giấy phép thành lập và hoạt động của tổ chức tín dụng bị hợp nhất hết hiệu lực khi tổ chức tín dụng hợp nhất khai trương hoạt động. Giấy phép thành lập và hoạt động của tổ chức tín dụng bị sáp nhập hết hiệu lực khi tổ chức tín dụng sau sáp nhập đăng ký doanh nghiệp.

5. Sáp nhập tổ chức tín dụng

Theo khoản 1 Điều 3 Thông tư 36/2015/TT-NHNN, sáp nhập tổ chức tín dụng là việc một hoặc một số tổ chức tín dụng (sau đây gọi là tổ chức tín dụng bị sáp nhập) chuyển toàn bộ tài sản, quyền, nghĩa vụ và lợi ích hợp pháp sang một tổ chức tín dụng (sau đây gọi là tổ chức tín dụng nhận sáp nhập), đồng thời chấm dứt sự tồn tại của tổ chức tín dụng bị sáp nhập.

Việc sáp nhập tổ chức tổ chức tín dụng phải đảm bảo tuân thủ các nguyên tắc được quy định tại Điều 9 Thông tư 36/2015/TT-NHNN, cụ thể như sau:

- Tuân thủ quy định tại Thông tư 36/2015/TT-NHNN và quy định của pháp luật có liên quan.

- Nghiêm cấm việc tẩu tán tài sản dưới mọi hình thức.

- Việc chuyển nhượng, mua bán tài sản trong quá trình sáp nhập, hợp nhất phải đảm bảo công khai, minh bạch, tuân thủ quy định của pháp luật và thỏa thuận của các bên, đảm bảo an toàn tài sản và không ảnh hưởng đến quyền lợi của tổ chức tín dụng tham gia sáp nhập, hợp nhất, tổ chức và cá nhân liên quan đến việc sáp nhập, hợp nhất.

- Giấy phép thành lập và hoạt động của tổ chức tín dụng bị sáp nhập hết hiệu lực khi tổ chức tín dụng sau sáp nhập đăng ký doanh nghiệp.

Trên đây là tư vấn của Công ty Luật Việt Phong. Chúng tôi hy vọng rằng bạn có thể vận dụng các kiến thức kể trên để sử dụng trong công việc và cuộc sống. Nếu có vấn đề pháp lý nào khác cần tư vấn bạn vui lòng gọi điện tới tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến 24/7 của Công ty Luật Việt Phong để gặp luật sư tư vấn và chuyên viên pháp lý. Rất mong được hợp tác với quý khách!